Science fiction wydaje mi się niedocenianym gatunkiem zarówno w literaturze jak i na ekranie. Obawiam się, że przez duże ilości filmów z laserowymi pistoletami i pościgami po podniebnych ulicach – nic do nich nie mam jakby co – które ograniczają się jedynie do efektów specjalnych i scen walki, ludzie nie zauważają, co tak naprawdę w sci fi jest ważne. Przygotowałam listę seriali, które obejrzałam i mogę z czystym sumieniem polecić, mam nadzieję, że przypadną wam do gustu.

“Wake up. Time to die.” – Leon, Blade Runner

Jeżeli SF do Ciebie nie dociera, nie rozumiesz o co w nim chodzi lub wydaje Ci się, że sprowadza się jedynie do bitew robotów, spróbuję pokazać, jak widzę to ja. Science fiction to przede wszystkim (przede wszystkim książki!) postawienie na człowieka: jednostkę lub społeczeństwo w konkretnych warunkach.

Nowe otoczenie często temu sprzyja, czy to zamknięta przestrzeń statku kosmicznego czy rozwalona przez nas samych planeta – to nas pewnie czeka za te 30 lat – mamy więc studium ludzkości. Często w ekstremalnych warunkach, które zmuszają nas do różnych zachowań i obudzenia instynktu.

Androidy w fabule sci fi to nic innego, jak traktowanie przez nas nadal źle ludzi o innym kolorze skóry, zwierząt, osób odmiennych z różnych względów. Nasze mylne myślenie o sobie jako o lepszych, a niebawem pewnie i bogach, którzy tworzą nowe – może i androidowe „życie”, sztuczne inteligencje, którzy mieszają w genach, którzy chcą zmieniać naturalny bieg świata.

“That Voight-Kampf test of yours. Have you ever tried to take that test yourself?” – Rachael, Blade Runner

Przyszłość ze starych książek sci fi właśnie dzieje się na naszych oczach. SF szuka odpowiedzi na pytanie co jest etyczne, a co nie, co sprawia, że jesteśmy ludźmi, czym jest człowiek, czy jest w nas ta boska iskra czy nie jesteśmy nikim szczególnym – a może gorzej – mimo daru jaki mamy, inteligencji, jednak okazaliśmy się beznadziejni. Pokazuje też jak się zachowujemy w sytuacjach kryzysowych, jak ślepe bywają poddane społeczeństwa, co robi przyparta do muru jednostka.

“It’s too bad she won’t live. But then again, who does?” – Gaff, Blade Runner

A na koniec chciałam przypomnieć o zdaniu z książki Lema, które obiegło jakiś czas temu internet. Powrót z gwiazd – wydana w 1961 – „Książki to były kryształki z utrwaloną treścią. Czytać można je było za pomocą optonu. Był nawet podobny do książki, ale o jednej, jedynej stronicy między okładkami. Za dotknięciem pojawiały się na niej kolejne karty tekstu.”. To niemalże opis czytnika książek, który jest od jakiegoś czasu obecny w naszych życiach. Wizjoner? Takich było wielu.

Tak jak nieokrzesany Phillip Dick (pierwszy serial podany niżej jest właśnie na podstawie jego książki) – Czy androidy śnią o elektrycznych owcach? (Do Androids Dream of Electric Sheep?, napis. 1966, wyd. 1968), czyli kultowy dziś Blade Runner, którego nakręcono dopiero w 1982 roku. Sci fi warto docenić i oglądać oraz czytać, ale przede wszystkim to dobre, wartościowe. SF o człowieku, człowieku kontra świat, człowieku kontra bóg, człowieku kontra człowiek. Także w serialach! Choć jak zobaczycie, dodałam też ze 3 takie z przymrużeniem oka, bardziej rozrywkowe.

Moja lista najlepszych seriali sci fi, które powinniście zobaczyć!

“I’ve seen things you people wouldn’t believe. Attack ships on fire off the shoulder of Orion. I watched C-beams glitter in the dark near the Tannhauser gate. All those moments will be lost in time, like tears in rain.” – Roy Batty, Blade Runner

The Man in the High Castle

Nie przypadkiem wymieniam go jako pierwszy, choć kolejność nie ma tu znaczenia przy pozostałych pozycjach. Jestem tym serialem zachwycona. Boję się ekranizacji książek – nie są łatwe, często ciężkie do przełknięcia dla fanów i zderzają się mocno z ich wyobrażeniami. Ta seria powstała na podstawie ksiązki Człowiek z wysokiego zamku Dicka. Ogląda się ją uważnie i powoli. Zachywca postaciami, nawet gdy są czarnymi charakterami. Świetny Rufus Sewell, grający Smitha – niecierpi się go, ale też podziwia – oraz Cary-Hiroyuki Tagawa (Nobusuke Tagomi), do którego mam słabość.

Serial ma fajną, książkową fabułę, niezbyt typową dla filmów i seriali. Zmusza do patrzenia, jak czasem niedaleko nam do dużych – niekoniecznie dobrych zmian. Jeden fałszywy krok może zmienić wszystko, koleje ludzkości. The Man in the High Castle powoli przeprowadzi was po świecie, w którym II Wojna Światowa zakończyła się zwycięstwem Niemiec i Japonii, a USA zostało podzielone przez nich na dwie części (i pas chaosu po środku).

Westworld

Z początku obawiałam się tego serialu, ponieważ mnóstwo czasu spędzamy z bohaterami w westernowym miasteczku, a nie jestem fanką takich klimatów. Jednak szybko dostrzega się potencjał tej produkcji, bo sięga ona głębiej, zadaje pytania, miesza nam w głowie, poddaje w wątpliwość to, co wydaje nam się oczywiste. Ludzie, androidy, jaźń, bezwzględność mimo jej posiadania. Kto z nas jest bardziej prawdziwy? Kto zasługuje na podziw? Kto zasługuje na życie? Kto na wolny wybór? To naprawdę dobry kawał roboty (roboty! sese) w wykonaniu Nolana.

I świetnie dobrani aktorzy, w tym Thandie Newton, Anthony Hopkins, Ed Haris, Jeffrey Wright czy Evan Rachel Wood, która nie przypadła mi do gustu, jednak w kolejnych seriach lepiej rozumiem dobór tak lodowatej aktorki do tej roli. Zastanie was w Westworld dużo zwrotów akcji, bądźcie czujni oglądając. I skupcie się na rozmowie Bernarda z Dr Robertem Fordem – będziecie wiedzieć której. Kojarzy mi się w pewien sposób ze sławną sceną z Blade Runnera.

Watchmen

Jeśli ktoś lubi absurdalne poczucie humoru i klimat sarkazmu – będzie zadowolony. Żeby zrozumieć serial i go docenić warto najpierw obejrzeć film albo znać treść komiksu. Nie jest to może pozycja, która wybitnie zmusza do myślenia, choć jak się głębiej zastanowić, uważni wypatrzą w niej sporo niuansów. Jak choćby muzykę, szczególnie ostani kawałek na końcu ostatniego odcinka pierwszego – i wgląda na to, że ostatniego – sezonu. Fajne postaci, dobre rozmowy, alternatywny świat, często te same problemy.

Oraz istoty boskie, które to jednak swą boskość zyskały dzięki innym ludziom, bądź wypadkom. I jak ludzie umywają ręce, gdy oczekuje się od nich działania. Trochę pytań o naszą psychikę. Często poprzez dosadne żarty. Spodoba się też fanom seriali o bohaterach w przebraniu. Reginę King uwielbiam za te rolę, zauroczyła mnie. Jean Smart też. A ich wspólne sceny – świetne! A Jeremy Irons jest fajnym dodatkiem, nadaje się do tej roli wspaniale. Bardzo spodobała mi się muzyka, oprócz dobrej ścieżki dzwiękowej stworzonej dla serialu, stare dobre kawałki.

Altered Carbon

To serial, który pokazał mi, że książkowo z sci fi nieco wypadłam z obiegu. Bo zaczytywałam się nią głównie za gówniarza. Oparty na powieści cyberpunkowej Richarda K. Morgana – Cyklu Takeshiego Kovacsa: Modyfikowany węgiel (Altered Carbon);  Nagroda im. Philipa K. Dicka 2003, Upadłe anioły, Zbudzone furie. I zamierzam ten cykl przeczytać jak najszybciej, jestem ciekawa na ile różni się od serialu, czy autor sięga jeszcze głębiej.

Altered Carbon pokazuje świat, w którym człowiek zyskał życie niemal wieczne, jaźń można zapisać, a cielesne powłoki zmieniać w nieskończoność. Oczywiście jeśli jest sie bogatym. Reszta społeczeństwa walczy o przetrwanie w super pokazanych światach – naprawdę niezła robota! No i Emisariusz, Takeshi Kovacs, który zostaje sprowadzony znów do życia, by rozwiązać pewną zagadkę. Człowiek z przeszłością. Sezon drugi chyba bardziej mnie wkręcił i bogatszy jest w fajne monologi głównego bohatera o życiu, ale może to tylko złudzenie. W każdym razie no body lives forever.

The OA

No dobra. Nie wiem, jak doszło do tego, że zaczęłam oglądać serial o tak dziwnej nazwie. Może ciekawość, choć zajawki na Netflixie były dziwne. Jakoś mnie nie zachęcał, może zrobiłam sobie przerywnik od czegoś innego? Przyznam, że początek jest długi, serial w ogóle należy do tych, które nigdzie się nie spieszą – jak The Man in the High Castle. W pewnym momencie myślałam, że może dałam się nabrać i trafiłam na jakieś High School Story. A jednak nie.

Nie jest to opowieść, która bezpośrednio porusza trudne tematy, ten serial raczej się nami bawi, zmusza do koncentracji, bo w pewnym momencie trzeba być czujnym, by ogarnąć całe wątki i wielowymiarowość historii. Jest dziwny, po prostu dziwny, nie wiem jak to inaczej wytłumaczyć nie zdradzając treści serialu, którą lepiej poznać wraz z jego biegiem (może lepiej nie oglądajcie trailera!). O dziwo nie jest adaptacją żadnej książki, mimo swojego skomplikowania, a wszystko mimo zagmatwania klei się w spójną całość, co zaskakuje. Ma wątek wspólny z Człowiekim z wysokiego zamku. Ciekawe czy się zainspirowali książką Dicka. Co ciekawe współtwórczyni serialu gra główną bohaterkę OA.

Fundacja / The Foundation

Kiedy czytałam książkę Michio Kaku „Przyszłość ludzkości”, już w pierwszym rozdziale wspomniał o klasyce science fiction, czyli Fundacji Isaaca Asimova. I wtedy oślniło mnie, że czas oświeżyć listę. Foundation to seria książek, wydana najpierw jako opowiadnia w latach 1942-50. Początkowo była trylogią: Fundacja, Fundacja i Imperium oraz Druga Fundacja, a po 30 latach powstały nowe tomy. A teraz ksiązki z nagrodą Hugo za „Najlepszą serię wszech czasów” (1966 r.) trafiły na nasze ekrany w postaci serialu.

Matematyk Hari Seldon – którego gra świetny Jared Harris – spędza życie na rozwijaniu teorii psychohistorii, nowej i skutecznej socjologii matematycznej. Wykorzystując statystyczne prawa masowego działania, może przewidzieć przyszłość całych populacji. Przewiduje upadek Imperium, które obejmuje całą Drogę Mleczną. A takż Ciemny Wiek trwający 30 000 lat. To wszytsko sprowadza kłopoty na niego oraz ludzi, którzy z nim pracowali. Seldon obmyśla plan, który ma nieco odwrócić wydarzenia, skrócić czas chaosu. W tym celu tworzy Fundacje.

Black Mirror

Tu przyznam bez bicia, że Black Mirror to serial, z którym miałam problem. Być może przez to, że nasłuchałam sie o nim wspaniałych rzeczy, że jest świetny, że otwiera głowę, że zaskakujący. Jak dla mnie nie ma w nim nic zaskakującego. Być może dlatego na początku się nieco zraziłam do tej produkcji. Podobnie jak zaskoczył mnie szał na ostatni sezon, w którym wybiera się, co bohaterom przydarzy dalej. Nim obejrzałam, skojarzyłam to z książkami przygodowymi, w których wybierało się dalszą część opowieści. I proszę, o to tam chodziło. A książki stare jak świat (gry paragrafowe lub gry książkowe). Więc są to klasyczne przemyśliwania SF i to osadzone niemal w naszej rzeczywistości, nie jakoś daleko.

Ale… wróciłam do serialu po czasie. I jest dobry patrząc pod kątem właśnie podstaw science fiction, poruszane są tematy etyki, moralności, tego w którą stronę zmierzają społeczeństwa, w których żyjemy. Jak bardzo miałkie staje się wsztsko wokół, w szzcególności telewizja i social media. Może dla niektórych to nawet lepsze, bo bardzej realne i otwiera oczy na problemy, które są tak blisko. Jedne odcinki są po prostu okej, inne są ciekawe. To już pewnie każdy wskaże inny, który mu się najbardziej podobał. Tak czy siak, uważam, że Black Mirror warto obejrzeć.

The Handmaid’s Tale

Serial ten zyskał spore grono fanów wśród bardzo różnych grup odbiorców. Przede wszystkim pokazuje w sposób dobitny, jak łatwo zmienić czyjeś życie w koszmar, w tej sytuacji życie kobiet. To one ten serial sobie najczęsciej polecają. Bo otwiera oczy w brutalny sposób. I pewnie wiele z tych osób byłoby zdziwione – ale jak to, to science ficton? Ano tak. Alternatywna rzeczywistość. Straszny ustrój, zamknięcie, siła jednostki i siła społeczeństwa, ale i jego obojętność oraz działania „w podziemiu” przeciwko choremu systemowi.

Serial Opowieści podręcznej pokazuje co może się stać, gdy w pewnym momencie postawimy krok w złą stronę, gdy przestaniemy się liczyć z prawem do życia i wolności zagwarantowanym każdemu z nas. Gdy niektóre jednostki nagle stają się poprzez ustrój gorszym sortem, który nie ma prawa głosu. Kiedy kobietom odmawia się podstawowych praw i naraża ich życie. To momentami coś niebezpiecznie przypomina? Yhy, przypomina. Serial na podstawie książki Margaret Atwood jest dobry zarówno dla panów jak i pań. Jedyne co mnie razi, to że glówna bohaterka bardziej mnie odrzuca niż pociąga, więc nie pasuje mi do niektórych wątków. Ale z pewnością Elisabeth Moss dobrą aktorką jest.

Ghost in the shell: Stand Alone Complex

Klasyka klasyki, nieśmiertelny staroć. Dlatego na wszelki przypomnę o nim, bo to już tyle lat minęło odkąd na świat przyszło kultowe anime Ghost in the Shell (nie mylić z filmem z 2017 roku), które powstało na podstawie mangi Masamune Shirowa. A oprócz animowanych filmów powstała też seria Stand Alone Complex, w której dalej poddaje się w wątpliwość co jest słusze, co nie, gdzie są granice.

Czym jest życie, czym jest świadomość? Etyka i moralność. Oczywiście wątki przewodnie są bardziej oczywiste. Cykl ma miejsce w 2030 r., kiedy wiele osób stało się cyborgami z protetycznymi ciałami. Akcja osadzona jest głównie w fikcyjnym japońskim mieście Niihama, gdzie detektywi policyjni ze specjalną jednostką prowadzą dochodzenia w sprawie różnych przestępstw. W obu sezonach trwają dochodzenia w sprawie dwóch incydentów, które uwikłają grupę w korupcję japońskiego rządu. P.S. uwielbiam muzykę skomponowaną przez Kenjiego Kawaia dla Ghost in The Shell!

Devs

Fantastyka naukowa jest gatunkiem trudnym do jednoznacznego zdefiniowania. W 1953 r. Isaac Asimov określił ją jako „gałąź literatury zajmującą się wpływem rozwoju nauki na istoty ludzkie”, jednak nie ogranicza się ona jedynie do opisu kwestii postępu naukowego i jego konsekwencji. Jednak współcześnie gatunek ten charakteryzuje się wielką różnorodnością formalną i tematyczną.

Jeżeli macie coś dobrego do zaproponowania, chętnie obejrzę! Może dzięki Wam coś nowego trafi na moją listę.

A ja tymczasem siadam do mojej TOP seriali kryminalnych, politycznych i political fiction!